SolPaylaşım  
Ana Sayfa  |  Yönetim Paneli  |  Üyeler  |  Giriş  |  Kayıt
 
OTURUYORSAN KALK; AYAKTAYSAN YÜRÜ; YÜRÜYORSAN KOŞ!
Yurt ve dünya sorunlarına soldan bakan dostlar HOŞGELDİNİZ .Foruma etkin katılım yapabilmeniz için KAYIT olmalısınız.
Yeni Başlık  Cevap Yaz
ÇKP’nin yol haritası - KORKUT BORATAV           (gösterim sayısı: 3.870)
Yazan Konu içeriği
Üye Profili boşluk
melnur
[ Gelenek ]
Kurucu
Varsayılan Kullanıcı Resmi
Kayıt Tarihi: 02.08.2013
İleti Sayısı: 10.955
Konum: İstanbul
Durum: Forumda Değil
İletişim E-Posta Gönder
| Özel ileti Gönder

36 kere teşekkür etti.
50 kere teşekkür edildi.
Konu Yazan: melnur
Konu Tarihi: 27.11.2013- 02:42


ÇKP’nin yol haritası - KORKUT BORATAV

Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP’nin) 18. Kongresi’ni izleyen Merkez Komitesi (MK) 12-14 Kasım’da toplandı. Yeni Genel Sekreter Şi Jinping’in ve ekibinin ülkeyi on yıl süreyle yönetmesi söz konusudur. Bu nedenle MK’nin Kasım kararları Çin’in “on yıllık yol haritası”na ışık tutacaktır. Toplantı bu nedenle ilgiyle, merakla izlendi.

Geçen hafta bu köşede yayımlanan kararların önemli öğelerini aktardım. Bugün kuşbakışı bir değerlendirme yapmak istiyorum.
ÇKP belgelerinde ortaya çıkan iki farklı çizgiye dikkat çekerek başlayalım.

Birinci çizgi, Çin devriminin temel hedeflerinin, kazanımlarının tekrarından, hatırlatılmasından oluşuyor: “Genel amaç, Çin’e özgü sosyalizmi geliştirmektir. Batı sisteminin kopyalanması reddedilecek, ÇKP’nin öncü rolü korunacaktır. Kamu mülkiyetinin egemenliği devlet işletmelerinin öncü rolü devam edecektir.”

İkinci çizgi ise, bu amaçların hayata geçirilmesinde piyasa mekanizmasının ve dışa açılmanın (ÇKP terminolojisine göre “reform”un) taşıdığı önemi vurguluyor: “Kaynak tahsisinde kesin rol piyasaya ait olacak reformlar derinleştirilecektir.”

Piyasa ve sosyalizm… Kuramsal tartışması 20. yüzyıl başlarına kadar uzanan bir soru: “Üretim araçları üzerinde kamu mülkiyeti (sosyalizm), piyasa ile uzlaşabilir mi?” Önce kuramcı iktisatçılar, sonra tarihsel pratik bu soruyu “evet” diye yanıtladı. Stalin 1951’de bu yanıta “resmiyet” kazandırdı. Dört yıl sonra Mao da (yazıya dökmeden) Stalin’i destekledi. Piyasa mekanizmasının önceliği ÇKP belgelerine ilk kez 1993’te “sosyalist piyasa ekonomisi” ifadesi ile girdi kaynak tahsisinde “piyasanın temel rol oynaması” da o tarihte kabul edildi. Şi Jinping de bu çizgiyi izlemektedir.

Ancak, sosyalizmle uzlaşması için piyasa mekanizmasının kaynak tahsisi alanı içinde kalması mülkiyet ve bölüşüm ilişkilerine taşınmaması gerekir. Yine tarihsel pratik, bu “bozucu etkiler” üzerinde sayısız örnek içerir. Kasım 2013 MK belgelerinde, “Parti, reform, kalkınma ve istikrar arasındaki bağlantıları doğru biçimde ele almalıdır” ifadesi bu bağlamda bir uyarıdır. Deşifre edelim: “Piyasa (reform), büyümeyi ve toplumsal istikrarı tehdit etmediği ölçüde teşvik edilmelidir.”

Peki, ÇKP belgeleri doğrudan doğruya özel mülkiyet sorununa değiniyor mu? Kasım 2013 bildiri özetinde bu konuda tuhaf bir cümle var: “Kamu-dışı sektör desteklenecek yönlendirilecek hayatiyeti, yaratıcılığı geliştirilecektir.”

Wall Street Journal bu cümleyi terminolojik açıdan eleştiriyor: “Niçin doğrudan adını koyup özel sektör demiyorlar?” Haklıdır. Yabancı, çokuluslu şirketler dışında bugünün Çin’de önemli, giderek büyüyen bir yerli-kapitalist sektör (ve sınıf) vardır. Net varlıkları 1 milyar doları aşan Çin zenginlerinin sayısı ünlü Forbes listesine göre 2013’te 168’dir. Bazıları ülke dışında büyük boyutlu yatırımlara başlamıştır. MK belgeleri bu duruma “arkadan dolanarak” değiniyor: “Çin sosyalizmin ilk aşamasındadır ve kapsamlı, derinleşen reformları izlerken bu aşamada kalacaktır”. Bu ifadeyle kapitalizmin varlığı ima edilmektedir ancak, adını koymak gerekince “kamu-dışı sektör” gibi perdeleyici bir terminoloji yeğlenerek…

“Reformun ve dışa açılmanın derinleşmesi, yaygınlaşması piyasanın kesin önceliği” temalarının ağır bastığı belgelerde niçin hâlâ, “Çin’e özgü sosyalizm” söylemine Marksist referanslara, ÇKP’nin öncü rolünü vurgulamaya gerek duyuluyor?

Bir kere, Parti kadrolarında ve halkın toplumsal belleğinde Çin devriminin mirası, edinimleri, değerler sistemi derin izler bırakmış belli ölçülerde kök salmıştır. Bu değerlere (en azından söylem düzleminde) sahip çıkmak, ÇKP iktidarının meşruiyeti açısından ön-koşuldur.

İkinci olarak hatırlatalım ki, Çin toplumunda kapitalist ilişkiler yaygındır ancak hâlâ egemen değildir. Tarımda köylü ailelerin bireysel işletmeleri ile köy arazisinin ortaklaşa mülkiyeti birlikte geçerlidir. Kasım 2013 kararları, tarımsal arazide metalaşmaya bireysel mülkiyete (zaman içinde kapitalist ilişkilere) kapı aralamaktadır ama uygulama başlamamıştır. Çin toplumunun sınıfsal yapısının dışında yer alan yabancı sermayeyi saymazsak, tarım dışında devlet ön plandadır. Büyük bankalar neredeyse tamamen devlet mülkiyetindedir. Stratejik sektörlerin hepsi dev kamu işletmelerinin yönetimindedir. Batı’dan gelen ısrarlı telkinlere rağmen Kasım kararlarında bunlar için özelleştirme seçeneği reddedilmiş sadece azınlık hisselerinin satışına imkân tanınmıştır. Yerel yönetimlere ait çok sayıda sanayi işletmesi vardır. Çin devletinin mülkiyetinde olan ve 3,7 trilyon (3700 milyar) dolara yaklaşan rezervleri de bunlara eklemek gerekir.

Mao’nun bir zamanlar öngördüğü gibi “ÇKP içinde kapitalist yolu seçenler” öne çıkmış olabilir. Yine de bana sorarsanız, yukarıda değindiğim nesnel olgular nedeniyle, “sosyalizm mi kapitalizm mi?” sorusu Çin’de kesinlikle yanıtlanmış değildir.

https://haber.sol.org.tr/yazarlar/korkut-boratav/ckpnin-yol-haritasi-83219




Bu ileti en son melnur tarafından 19.11.2021- 04:30 tarihinde, toplamda 1 kez değiştirilmiştir.
Cvp:
Yazan Cevap içeriği
Üye Profili boşluk
melnur
[ Gelenek ]
Kurucu
Varsayılan Kullanıcı Resmi
Kayıt Tarihi: 02.08.2013
İleti Sayısı: 10.955
Konum: İstanbul
Durum: Forumda Değil
İletişim E-Posta Gönder
| Özel ileti Gönder

50 kere teşekkür edildi.
36 kere teşekkür etti.
Cevap Yazan: melnur
Cevap Tarihi: 19.11.2021- 03:52



Kasım 2021 belgesi, önceki iki tarihsel kararı benimsemekte; 2012’de ÇKP’nin 18’nci Kongresi’nde Şi’nin Parti liderliğini devralması ile yeni bir dönemin başladığını belirtmektedir.

Çin Komünist Partisi 20’nci Kongre’ye hazırlanıyor - KORKUT BORATAV

Çin’deki gelişmeleri izlemeye, incelemeye çalışıyorum; tespitlerimi de zaman zaman okurlarımla paylaşıyorum.

Çin niçin önemlidir? Bir yandan, Marksist / Leninist ilkelere göre örgütlenmiş Çin Komünist Partisi (ÇKP) tarafından yönetildiği; Ekim Devrimi’nin armağanı olan “reel sosyalizm”lerin siyasal yapılanmasını günümüze taşıyan ülkelerden biri olduğu için…   Bir yandan da kapitalist dünya sisteminin zirvesini zorlayan; geleceğimizi etkileyebilecek güce ulaştığı için…
Bugün son gelişmeleri değerlendirerek konuyu güncelleştirmek istiyorum.

ÇKP Merkez Komitesi’nin Kasım toplantısı

ÇKP’nin 19’ncu Kongresi 2017’de yapılmıştı. Olağan olarak beş yılda bir yapılan ÇKP kongreleri arasında Merkez Komitesi (MK), Parti’yi yöneten ana organdır. MK, kongreler arasında her yıl genellikle iki kere toplanır; Parti’nin günlük işlerini yürüten Politbüro’nun raporlarını tartışır; denetler. Yakın geleceğe ilişkin kararlar alır.

2017 kongresinde seçilen MK, 8-11 Kasım 2021’de tarihlerinde 197 üyenin katılımıyla toplandı. Genel Sekreter Şi Jinping, Politbüro’nun son dönem raporunu sundu. Tartışmalardan sonra rapor onaylandı. ÇKP’nin 20’nci Kongresi’nin 2022’nin ikinci yarısında yapılmasını kararlaştırdı.

Bunlar, ÇKP’nin kuralları açısından sıradan, olağan işlemler… Ancak, aynı toplantı, ÇKP’nin geleceği açısından önem taşıyan bir tarihsel karar belgesini (“resolution on history”) de görüştü; kabul etti.

Aşağıda ayrıntısına gireceğim bu belge ÇKP’nin geçmişinde sadece iki kere kabul edilen tarihsel kararlardan üçüncüsüdür.

Üçü de, ÇKP tarihinin birer bilançosunu çıkarıyor ve Parti politikalarında stratejik dönüm noktalarını vurguluyor.

Üç lider; üç tarihsel belge…

İlk “tarihsel karar”, 1945’te kabul edildi. ÇKP Tarihinin Bazı Sorunları başlığını ve Mao Zedong’un damgasını taşır. Bu tarih, Japon işgali yenilgiye uğratılmak üzereyken; Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC’nin) kuruluşundan dört yıl öncedir. Geçmiş dönemde Parti’yi etkilemiş olan “sağ” ve “sol” sapmaların aşılmasını vurgulayan; yakın geleceğe de damgasını vuracak yeni demokratik devrim’in ana ilkelerini açıklayan bir belgedir.

İkinci “tarihsel karar belgesi” 1981’de kabul edilmiştir. 1978’de ÇKP liderliğini fiilen üstlenen Deng Şiaoping’in damgasını ve ÇKP Tarihinin ÇHC Kuruluşu Sonrasına İlişkin Bazı Sorular başlığını taşır. Çin’in tartışmalı, kargaşalı bir dönemi olan Kültür Devrimi’nin beş yıl önce son bulmuş olmasını ve Deng’in üç yıl önce başlattığı reform ve açılma dönüşümünü onaylayan bir belgedir.

Üçüncü “tarihsel karar belgesi” Merkez Komitesi’nin Kasım 2021 toplantısında Şi Jinping’in damgasını taşıyarak kabul edildi: Parti’nin Geçmiş Yüzyıldaki Ana Kazanımları ve Tarihsel Deneyimi başlığını taşıyor. Bu belge ve önceki “tarihsel kararlar”, Xinhua, 11 Kasım 2021’de yer alıyor. Ayıca, Parti’nin İngilizce yarı-resmî organı olan Global Times’ın 11-12 Kasım tarihli sayılarında yayımlanan makalelerde de aktarılıyor; inceleniyor.

Kasım 2021 belgesi, önceki iki tarihsel kararı benimsemekte; 2012’de ÇKP’nin 18’nci Kongresi’nde Şi’nin Parti liderliğini devralması ile yeni bir dönemin başladığını belirtmektedir.

Üçüncü dönem, Şi Jinping tarafından 19’ncu Kongre’de Çin’e Özgü Sosyalizmin Yeni Dönemi diye adlandırılmıştı. MK’nin kabul ettiği son tarihsel karar, ayrıca, Şi Jinping’i,   Mao ve Deng’ten sonra ÇKP’nin üçüncü tarihsel lideri olarak belgelemiş olmaktadır.

Önümüzdeki yıl Parti’nin 20’nci kongresine Şi, bu konumla gitmektedir. “Yeni dönem”in ayrıntılarını bu kongrede sunması beklenir.

Kasım 2021 belgesine göre ÇKP tarihi

MK’nin yayımladığı Kasım 2021 belgesi, önceki iki tarihsel belge gibi ÇKP tarihini değerlendiriyor. Bu yüz yıllık tarihi dört döneme ayırıyor.

İlk iki dönem, Mao Zedong’un; üçüncü dönem Deng Şiaoping’in dördüncü dönem ise Şi Jinping’in liderliği altında biçimlenmiştir.  

İlk dönem, yeni demokratik devrim yıllarıdır. Feodalizme, bürokrat-kapitalizme karşı yürütülen iç savaş ve Japon işgalinin simgelediği emperyalizme karşı mücadele yıllarını kapsar. Çin’in yarı-feodal, yarı-sömürge konumuna son verir.

İkinci dönem, ÇKP’nin kuruluşu ile başlayan otuz yılı kapsar. Kasım 2021 belgesi, bu dönemi “sosyalist devrimi gerçekleştirerek yeni demokrasiden sosyalizme geçiş” olarak tanımlıyor. “Çin halkı sadece eski dünyaya son verebileceğini değil, yeni bir dünya da kurabileceğini; Çin’i sadece sosyalizmin kurtarabileceğini ve geliştirebileceğini göstermiştir.”

1978-2011 yıllarını kapsayan üçüncü dönem “reform, açılma ve sosyalist modernleşme” olarak adlandırılıyor. Dönemin tümüne Deng’in katkıları belirleyici olmuştur.

Kasım 2021 belgesi bu dönemin katkılarını şöyle sıralıyor: “Çin, tarihsel bir dönüşüm gerçekleştirdi ve fazlasıyla merkezîleşmiş bir ekonomiden hayatiyet dolu, sosyalist bir piyasa ekonomisine geçişi sağladı. Tecrit edilmiş bir ülke, dış dünyaya tümüyle açık bir ülkeye dönüştü. Göreli olarak geri üretim güçleri içeren bir ülkeyi dünyanın ikinci büyük ekonomisine taşıyan tarihsel bir sıçramayı gerçekleştirdi.”

Bu kazanımlara, 1980’li yıların sonunda “dünya sosyalizminin karşılaştığı çeşitli yenilgilere” Çin’in sürüklenmesini önleyen ÇKP liderliğinin kararlı tutumları da eklenmektedir. 1989 baharında ÇKP iktidarını tehdit eden Tienanmen ayaklanmasının bastırılmasında Deng’in belirleyici rolü ima edilmektedir. 1989-2002 ve 2002-2012 yılları boyunca Parti Genel Sekreterliği’ni üstlenen Jiang Zemin ve Hu Jintao dönemlerinin Deng’in çizgisiyle bütünleştiği de vurgulanmaktadır.

Kritik bir soru, Mao’nun simgelediği ikinci dönemi belirleyen sosyalist devrimin bu dönemdeki bilançosudur. Kasım 2021 belgesi bu soruyu açıkça gündeme getirmiyor; üretim ilişkilerindeki dönüşümün bazı öğelerine değinmekle yetiniyor.

Önemli bir terminolojik yenilik var: Sosyalizm, ‘Çin’e özgü sosyalizm’e dönüşmüştür. Dönüşümü simgeleyen öğeleri Kasım 2021 belgesinden aktaralım: “Sosyalizmin birincil aşamasında ekonomik sistemin ana dayanağı olan kamu mülkiyeti, farklı mülkiyet biçimleri ile birlikte gelişir. Gelir dağılımı sisteminin ana dayanağı emeğe (“work”) göre paylaşımdır; farklı bölüşüm biçimleri de varlıklarını sürdürür.”

“Varlıklarını sürdüren farklı mülkiyet ve bölüşüm biçimleri…” Çin’de kapitalizmin yeniden oluşması, genişlemesi bu kısa değinmelerle geçiştirilmektedir.

Kasım 2021 belgesi, ÇKP tarihinin dördüncü dönemini Şi Jinping’i Genel Sekreterliğe getiren 2012 tarihli Parti Kongresi ile başlatmaktadır. Çin toplumu için 21’nci yüzyılın iki hedefi (2021’de “orta halli refah düzeyine ulaşılması”; 2049’da “modern bir sosyalizmin inşası”) bu dönemi belirlemektedir.

Bir Mao-Deng “sentezi” mi?

Kasım 2021 tarihli Merkez Komitesi belgesi, Mao ve Deng dönemlerinin arasındaki teorik ve pratik kopuklukları, karşıtlıkları incelemiyor.  

1981’de kaleme alınan ikinci “tarihsel belge” Deng döneminin, Mao’nun “Kültür Devrimi”ne karşı çıkarak başladığını açıkça ifade etmekteydi. Son yıllarda yeniden canlanan neo-Mao’cu akım ise “reform ve açılma” döneminin kapitalizmi ile kavgalıdır.

İki dönemi, sadece olumlu özellikleri ile eklemlemek bir sentez sayılabilir mi? Şi Jinping, galiba, teorik hesaplaşmayı içermeyen bir sentezi hedeflemektedir. Somut adımlarla, yaşayarak gerçekleşen bir sentez arayışı… İpuçları var; bazılarına 8 Ekim’de bu köşede değinmiştim: Bir yandan süregelen “reform ve açılma”… Öte yandan sermayenin, siyasal iktidarı paylaşma, sahiplenme girişimlerini önlemek; bir “ortak refah” programına katkılarını talep etmek… ÇKP’nin toplumdaki öncü rolünü pekiştirmek…

Dahası, devletin öncülüğünde teknoloji alanında dünya liderliğini hedeflemek; üretim güçlerini de dört nala geliştirmek…

ÇKP’nin 2022’deki 20’nci Kongresi, belki de bu adımları somut bir programa dönüştürecek; artık resmîleşmiş olan “her bakımdan modern bir sosyalist toplum inşa etme hedefi” ile bütünleştirecektir.

Diyalektik bir sentez oluşur mu? Zaman gösterecektir.

https://haber.sol.org.tr/yazar/cin-komunist-partisi-20nci-kongreye-hazirlaniyor-318693



Yeni Başlık  Cevap Yaz



Forum Ana Sayfası

 


 Bu konuyu 1 kişi görüntülüyor:  1 Misafir, 0 Üye
 Bu konuyu görüntüleyen üye yok.
Konuyu Sosyal Ortamda Paylas
Benzer konular
Başlık Yazan Cevap Gösterim Son ileti
Konu Klasör ÇKP ve"reform"/Korkut Boratav melnur 0 3473 19.11.2013- 12:02
Konu Klasör Burjuvazi ve demokrasi-Korkut Boratav dayanışma 0 3339 31.08.2014- 15:10
Konu Klasör Korkut Boratav: Seçim sonrasında birkaç tespit melnur 0 2707 05.04.2019- 08:39
Konu Klasör Dünya sınıf haritaları -Korkut Boratav melnur 0 1831 05.01.2018- 21:21
Konu Klasör Kapitalizmin sonu: Nasıl?-Korkut Boratav melnur 0 4007 25.08.2017- 20:40
Etiketler   ÇKP’nin,   yol,   haritası,   KORKUT,   BORATAV
SOL PAYLAŞIM
Yasal Uyarı
Sitemiz Bir Paylasim Forum sitesidir Bu nedenle yazı, resim ve diğer materyaller sitemize kayıtlı üyelerimiz tarafından kontrol edilmeksizin eklenebilmektedir. Bu nedenden ötürü doğabilecek yasal sorumluluklar yazan kullanıcılara aittir. Sitemiz hak sahiplerinin şikayetleri doğrultusunda yazı ve materyalleri 48 Saat içerisinde sitemizden kaldırmaktadır.
Bildirimlerinizi info@solpaylasim.com adresine yollayabilirsiniz.
Forum Mobil RSS