Sosyal şovenizm hakkında herkes gönlünden geçeni söylüyor. Ama sosyal şovenizm nedir, hangi tarihsel koşullarda ortaya çıkmıştır bunu tartışan yok. Bizim gibi geri kalmış toplumlarda da "rakip" fraksiyonları karalama aracı olarak kullanılıyor.
Sosyal şovenizm milliyetçilik demek filan değildir, aşırı yurtseverlik anlamındaki şovenizmden de farklıdır.
Lenin tarafından 1. Dünya Savaşı'nın koşullarında ortaya atılmıştır. Peki o zaman durum neydi? Emperyalist devler birbirine girmiş, yeniden paylaşım savaşı başlamış. Bu savaşta komünistler ne yapacak? Kendi vatanlarının savunmasına katılacak mı, katılmayacak mı? Ülkesi işgal edilirse karşı çıkacak mı, çıkmayacak mı? Yurtsever güdülerle kendi ülkesinin savunmasına katılmak demek, kendi ülkesinde iktidarda olan emperyalist burjuvaziye destek olması demek. Yani bi Rus proleter Alman işgaline dirensin mi, direnmesin mi? Veya bir Alman proleter Rus igaline dirensin mi direnmesin mi? O tarihte, komünist hareket içinde kendi ülkesinin burjuvazisiyle birlikte yurt savunmasına katılmak gerektiğini söyleyenler çıkıyor. Lenin bunlara sosyal şovenist diyor.
Bu tartışma tabii ki daha sonraki savaşta da var. II. Dünya Savaşı'nda buna ek olarak sosyal faşizm terimi de ortaya atılıyor. Bunun tartışılması ayrı bir konudur. Ancak bu noktada körlerin fili tarifi gibi herkesin sosyal şovenizmden ne anladığını yazmadan önce, bu terimin ortaya atıldığı koşulları ve tabii aradan 100 yıl geçtikten sonra bunun ne sonuç verdiğini incelemeli ve konu üzerinde düşünmelidir. Yoksa Türkiye özelindeki siyasi itiş kakışta kendi çizgisine rant sağlamak için yapılan tartışmalar kör döğüşünden ileri gitmez. Özellikle de etnikçiler bu kavramı kendi siyasi amaçlarına alet etmekten uzak dursun. Bu kavramın etnik gruplarla filan ilgisi yok.
Bu ''sosyal faşizm'', ''sosyal emperyalizm'' terimleri özellikle 80 öncesinde ''Maocu'' grupların uydurmalarıdır. Çin SSCB çekişmesinde Çin saflarında yer alan siyasetler Sovyetler için bu ifadeleri kullanırlar, ideolojik bağlamda halk devrimini savunurlardı. Faşizm ve emperyalizm gibi kavramların önüne ''sosyal' sözcüğünü iliştirmenin sonraki sözcüğe nasıl bir anlam kattığını ben bilmiyorum. Bu kavramlar daha çok salt eleştirmek-suçlamak için kullanılıyor diye düşünüyorum.
''Sosyal şoven''kavramının ülkemizdeki kullanımı da aynı doğrultuda. Kürt ulusal hareketine yöneltilen en küçük bir eleştiri, kuyrukçuluktan uzak her türlü siyasi-ideolojik tutum belirli çevreler ve özellikle kürt ulusalcılığı-milliyetçiliği tarafından ve ayrıca kendini solcu, sosyalist olarak gören kimi sempatizanlar tarafından aynı şekilde kullanılıyor. Bunu kullandığında kafasının içinde kürt (halkının) düşmanı, ırkçı-şoven, nasyonal(milliyetçi) sosyalist gibi bir algı canlanıyor ki, açıklamasını istediğinizde bu algı etrafında dönenip duracaktır. Çoğu kez de açıklayamıyacaktır.
Oysa sosyal şoven en geniş anlamıyla burjuva saflarına geçiştir. Lenin sosyal şoven kavramını bir yazısında oportünizm ile eş de tutar ve görünürde sosyalist ama gerçekte burjuva saflarında olmak şeklinde niteler. Bunu destekleyen pek çok konuşması ve eylemi de vardır. En belirgin olanı da komünistler için sınıf mücadelesinin ulusal mücadelelerden daha öncelikli olduğudur. Zaten aksi olabililir mi? Sosyalistsen hemen her koşulda sınıf mücadelesinin temel olduğunu savunuyorsun demektir. Sınıf mücadelesinin alanını daraltan her türlü siyasi ve ideolojik söylem ve eyleme karşı çıkacaksın demektir. İstenildiği kadar ''sosyalistim'' denilip, sosyalizme ideolojik bağlamda güzellemeler yapılsın, sonuçta sınıf mücadelesi konusunda alan açmayan, dahası alan daraltıcı bir niteliği olan bir konuda solun kayıtsız koşulsuz desteği ( kuyrukçuluk) olabilir mi? Böyle bir duruş,sosyalizm adına savunulabilir mi? Mümkün değil.
Bu ülke gençliğinin okumama gibi bir sıkıntısı var. Kolay yollardan öğrenme alışkanlığı pek çok konuda yanlış bilgilenmesine yol açıyor. Bütün olumlu yanlarına rağmen internet, sanal dünya, sözde sol-sosyalist forumlar da buna çanak tutunca bu yanlış bilgilenme durumu daha da kemikleşiyor ve bir önyargıya dönüşüyor. Kır kırabilirsen!
Bunun için de örgütlenebilmeliyiz. Bilimsel sosyalizmin, sınıf mücadelesinin ne olup ne olmadığını, ideolojik doğrultunun siyaset alanında nasıl şekil alması gerektiğini, halka ulaşma konusunda hangi siyasi araçların gerekliliği, ve siyasetin bir anlamda yoğun bir kirlenmeme çabası olduğu, daha az kirlenmeyi göze almadan siyaset yapılamayacağı, salt ideolojik bir duruşun sınıfla ve emekçi halkla bağ kurmada yeterli olmayacağını, olmadığını anlayabilmeli, konulara olabildiğince geniş açılardan bakabilme perspektifinin edinilmesi gerektiğini kavrayabilmeliyiz. Örgütlenme bu niteliğin de bir anlamda öğrenilmesidir.
Kolaycılığa kaçmak, içselleştirilemeyen kavramlarla meramımızı anlatmaya çalışmak bir yerden sonra yarar değil, zarar veriyor. ''Sosyalist kürt halkından yana olandır, olmayanlar sosyal şovendir, kürt halkının düşmanıdır, nasyonal sosyalisttir'' gibi yüzeysellik aslında bu tür cümleleri kuranların bu konularda bir sosyalistin sahip olması gereken donanıma sahip olmadığının göstergesinden başka bir şey değildir. Bu ve benzeri cümleleri kuranlar gerçekte söylediklerinin ( kendisi gibi olanlarda) karşılık bulduğundan memnunlar. Bu yüzeyselliği çoğaltan ''çorak'' bir alanda söyleniyorsa hele, bir yerden sonra geriye dönülmesi zor bir mecraya da kendilerini sıkıştırıyorlar demektir. Karşılıklı etkileşim, olumsuzluğu daha da arttırabilmekte.
Lenin 1.paylaşım savaşı'nda Alman Sosyal demokratları ( komünistleri) emperyalist bir savaşta kendi burjuvazilerinin saflarına geçtikleri için eleştirir ve sosyal şoven olarak niteler. Çünkü savaş Almanya için ''haklı-milli bir savaş'' değildir. Haklı olmayan savaşların desteklenmemesi, haklı olanlar için de gerekli ve zorunlu olduğunun altını çizen de Lenin'dir. Almanya örneğinde Alman komünistlerinin burjuvazinin saflarına geçmesinin somut hali de parlamentodaya getirilen ''savaş bütçesinin onaylanması'' olmuştur ve Alman konumünistleri bu yasaya ''olur'' vermişlerdir. Burjuvaziyi desteklemenin somut biçimi de o koşullarda böyledir.
Benzer bir yorum nasyonal sosyalist kavramı için de yapılır. Önüne gelen bunu kullanıyor. Çoğu bilmiyor ve tıpkı sosyal şoven ''hakaret'' anlamında kullanıyor. Nasyonal sosyalizm Hitler pratiğinde faşizmdir. Solla sosyalizmle hiç bir ilgisi de yoktur. Hitler gaz odalarına birinci sırada yahudileri gönderirken, ikinci sırayı komünistler-solcular alıyordu. İyi niyetle bu kavramı kullanan bir kişi ne dediğinin de farkında değil. Solu sosyalizmi doğrudan faşizmle ilişkilendiriyor haberi yok.
Bütün bu karmaşanı kürt sorunu kaynaklı olduğunu da bilmek gerekiyor. Özellikle sözde sol-sosyalist forumlarda öyle bir iklim yaratılıyor ki, oraya en saf duygular ve düşünceler içinde girenlerin pek çoğu bu sıkıntılı kavramları derinliğine çözemeden zihinlerine alıyorlar.Bir virüs gibi tıpkı. Alması kolay da vücuttan atması o kadar kolay mı?
Hele bir de hastalık ilerlemişse!