Libya ikinci kez topun ağzında



ABD, 2011’de Muammer Kaddafi’yi devirmeleri için güçlendirdiği ve sonra Suriye’de kullandığı radikal İslamcı grupların Libya’daki hakimiyetini kırmak için, bu ülkedeki sadık adamını devreye soktu. Kanlı çatışmalar sürerken, ülke fiilen ikiye bölünmüş durumda.

(Ali Örnek - soL) Libya’nın doğusundaki Bingazi kentinde, İslamcı militanlarla, kendilerini Milli Libya Ordusu (MLO) olarak adlandıran gruplar arasındaki çatışmalar, ikinci gününü geride bıkartı. MLO Komutanı Tümgeneral Halife Haftar, Bingazi’nin dışındaki Abyar kasabasında “ bu savaşı başlatmış bulunuyoruz ve hedeflerimize ulaşana kadar da sürdüreceğiz” dedi. İkinci gününü geride bırakan çatışmalarda, en az 75 ölü var.

Haftar ayrıca, parlamentonun feshini ve seçimlere kadar görev yapacak yeni bir başkanlık komitesinin oluşturulmasını istedi. Trablus yönetimi ise Haftar’ı darbe peşinde olmakla suçluyor. Trablus Meclis Sözcüsü ve Genelkurmay Başkanı Nuri Ebu Sahmeyn, MLO mensuplarının Trablus’un komutasında olmadığını açıkladı. Savunma Bakanlığı da Haftar’ın uçakları kullanmasından endişe ederek, Bingazi hava sahasını uçuşa kapattı.

ABD’nin adamı
Haftar sıradan bir isim değil... Kaddafi’nin eski bir subayı olan Haftar, Kaddafi’ye karşı Libya’nın Kurtuluşu İçin Ulusal Cephe isimli bir örgüte katılmış ve ardından MLO’yu kurmuştu. MLO militanlarının ABD’nin Virginia eyaletindeki CIA kampında eğitldiği iddia ediliyor. Haftar, NATO müdahalesi öncesinde de Libyalı komutanların liderliğine getirilmişti.

Şubat ayında da başarısız bir darbe girişiminde bulunan Haftar’ın, İtalya ve Trablus’un güneyindeki bir kampta, bizzat eski bir El Kaide üyesi olan Ali Ebu Bekir Tantuş’un eğittiği militanlarla, MLO saflarını tahkim ettiği düşünülüyor. Tantuş, 1998 yılında ABD’nin Tanzanya ve Kenya’daki elçiliklerinin bombalanmasına bilfiil katılmıştı. Bu saldırılara katılan bir diğer isim olan Ebu Enes Libi gibi, o da Kaddafi karşıtı isyan başladığında ortaya çıkmıştı. Tantuş’un bu aradaki dönemde hayat hikayesi bilinmese de geçtiğimiz yıl ABD özel kuvvetlerinin operasyonuyla Libya’dan kaçırılan ve şu anda ABD’de yargılanan El Libi’nin 2008 yılında Afganistan’da NATO güçlerince yakalandığı ortaya çıkmıştı.

Bingazi sıradan bir kent değil. Kaddafi karşıtı radikal İslamcı isyanın kalbi olan kent, 2011 yılında Batılı ülkeler tarafından silaha boğuldu. Libya İslami Savaş Grubu (LİSG) Bingazi’deki grupların başını çekiyordu. El Kaide bağlantılı bu grubun liderleri uzunca bir süre İngiltere’de yaşamış ve Kaddafi’ye karşı savaşmaya İngiliz istihbaratı tarafından ikna edildikleri ortaya çıkmıştı.

Kontrol operasyonu
Kaddafi sonrasında, Bingazi üzerinden silahlar ve savaşçılar Suriye’ye gönderildi. Bu faaliyetlerse CIA’nın eski Başkanı David Patreus tarafından koordine ediliyordu. Sevkiyatı yöneten Bingazi’deki ABD elçiliği 2012 yılının 11 Eylül’ünde radikal İslamcılar tarafından basılmış, Patreus’la koordinasyonu yürüten Büyükelçi Christopher Stevens öldürülmüştü. Bingazi olayının ardından, ABD’nin Libya’ya müdahale planları daha aleni biçimde tartışıldı.

Son çatışmaların öncesinde dikkat çeken bir diğer detaysa Suudi Arabistan ve Mısır’ın, Libya’ya yönelik ilgisi oldu. Bölgeden Müslüman Kardeşler’i silmeye çalışan Suudi Arabistan basını bir süredir Libya’nın Müslüman Kardeşler’in arka bahçesi olduğunu yazıyordu. Benzer biçimde Mısır medyası da Doğu Libya’da “Özgür Mısır Ordusu’nun” Türkiye, Katar ve İran tarafından örgütlendiğini iddia ediyordu.

Bu açıklamaları, Mısır’ın fiili lideri ve Savunma Bakanı Abdülfettah es-Sisi’nin ABD’ye teröre karşı ortaklık önermesi izledi. Nisan ayında da Mısırlı komutan Muhammed Ferit el-Tuheymi Washington’a gitmiş; World Tribune’e konuşan ABD’li yetkililer, Beyaz Saray’ın Mısır’ın terör tehdidi altında olduğuna ikna ettiğini yazmışlardı.

El-Tuheymi’nin ziyaretinin ardından ABD, Mısır’a 10 Apache helikopterinin verilmesini onaylamıştı. 3 Temmuz’da Mısır’da yaşanan Müslüman Kardeşler karşıtı darbenin ardından Washington yönetimi “insan hakları ihlallerini” gerekçe göstererek askeri yardımı askıya alsa da Apache helikopterlerinin verileceğini açıklayan Pentagon Sözcüsü John Kirby, Kahire yönetiminin demokrasi konusunda adım attığını söylemişti.

sol

‘Libya patlamaya hazır volkan’

Libya’nın doğusundaki Bingazi kentinde, kendisine Milli Libya Ordusu (MLO) adını veren grupla İslamcı militanlar arasında başlayan çatışmalar başkent Trablus’a da sıçradı.

(soL - Dış Haberler) Kaddafi’nin devrilmesinden bu yana istikrara kavuşamayan Libya, yeni bir ABD operasyonuyla daha karşı karşıya. ABD destekli Haftar’ın liderliğindeki Libyalı milisler, önceki gece “radikal İslamcılarla mücadele” gerekçesiyle Parlamento’yu basarak feshetti. Ülkede çatışmalar sürerken Libya hükümeti kontrolün hâlâ kendisinde olduğunu iddia ediyor.

Libya’nın doğusundaki Bingazi kentinde, kendisine Milli Libya Ordusu (MLO) adını veren grupla İslamcı militanlar arasında başlayan çatışmalar başkent Trablus’a da sıçradı.

“ABD’nin adamı” olarak bilinen Tümgeneral Halife Haftar’ın liderliğindeki MLO, önceki gece Trablus’taki Parlamento binasına baskın düzenledi. Ağır silahlarla konvoy halinde kente girerek Parlamento’yu basan grup, burada bulunan milletvekillerini tahliye etti. Çıkan çatışmada en az 2 kişi hayatını kaybederken, 60’tan fazla kişi de yaralandı.

Parlamento’yu feshettiklerini duyuran grup, yerine Abdullah Senni başkanlığında 60 kişilik “Anayasa Kurucular Meclisi”ni atadı. MLO Mayıs ayı başında Meclis tarafından başbakanlığa atanan Ahmed Maaytik’in başbakanlığını da geçersiz sayarak, Anayasa’yı hazırlamakla görevlendirilen 60 kişilik heyetin geçiş süreci içerisinde yasamadan ve seçimlerin düzenlenmesinden de sorumlu olacağını ifade etti. MLO adına bir bildiri okuyan Askeri Polis Komutanı Albay Muhtar Fernane, Meclis’e giren Hafter komutasındaki askeri birliklerin yaptığının bir darbe değil, halkın talebi olduğunu savundu.

Albay Muhtar Fernane, televizyondan yaptığı açıklamada Libya Meclisi’ni “devrimin ilkelerine ihanet etmekle ve ülkedeki cinayet işleyen terörist gruplarla işbirliği yapmakla” suçladı. Fernane’nin açıklamasından kısa bir süre sonra, Libya devlet televizyonuna Grad füzesiyle saldırı düzenlendi.

MLO Sözcüsü Muhammed el Hicazi ise Meclis’e yapılan baskının radikal İslamcı gruplar ve Müslüman Kardeşler’e yönelik olduğunu söylerek, ülkeyi tekfirci gruplardan temizleyeceklerini ifade etti.

Libya hükümeti ise bu açıklamaları kabul etmeyerek Parlamento’ya yönelik saldırıyı kınadı. Adalet Bakanı Salah el Mergani ülkenin kontrolünün hala kendilerinde olduğunu savunurken, Meclis Başkanı Nuri Ebu Sahmen, Parlamento’nun bugün topalanacağını duyurdu.

Bu arada çatışmaların başladığı Bingazi’de de dün bir askeri üsse saldırı düzenlendiği bildirildi. Suudi Arabistan ülkedeki kaos nedeniyle Trablus Büyükelçiliğin kapatarak çalışanlarını tahliye etti. Çatışmalar devam ederken açıklama yapan Ulusal Güçler Birliği Partisi üyesi Tefik Bırik, Libya’yı, patlamaya hazır bir volkan olarak nitelendirdi.

Bırik, “Burada bir Meclis yok, gerçek bir hükümet yok. İsyancılar her yerde” diye konuştu.

Eski Devlet Başkanı Muammer Kaddafi’nin 2011’de NATO destekli bir ayaklanmayla devrilmesinden bu yana bir türlü İstikrara kavuşamayan Libya’da son yaşananlar, ABD’nin daha önce kendi beslediği radikal İslamcı grupların hakimiyetini kırma girişimi olarak değerlendiriliyor. Kaddafi’nin eski bir subayı olan MLO komutanı Haftar, Kaddafi’ye karşı Libya’nın Kurtuluşu İçin Ulusal Cephe isimli bir örgüte katılmış ve ardından MLO’yu kurmuştu. MLO militanlarının ABD’nin Virginia eyaletindeki CIA kampında eğitildiği iddia ediliyor. Haftar, NATO müdahalesi öncesinde de Libyalı komutanların liderliğine getirilmişti. Şubat ayında da başarısız bir darbe girişiminde bulunan Haftar’ın, İtalya ve Trablus’un güneyindeki bir kampta, bizzat eski bir El Kaide üyesi olan Ali Ebu Bekir Tantuş’un eğittiği militanlarla MLO saflarını tahkim ettiği düşünülüyor.

Libya'da ABD duruma doğrudan el koymuştur. Kaddafi'nin devrilmesinden sonra ülkede istikrarlı bir rejim kurulamadığından, ABD yeni bir çözüm peşindedir. Medyaya yansımayan haberlerde ABD'nin havadan bombalama yaptığı söylentileri de var. Muhtemelen parlamentoya atılan bomba da ABD tarafından atıldı. Bu bombalamanın da Haftar'ı desteklemek ve iktidara oturtmak için yapıldığı söyleniyor. Muhtemelen Libya'daki radikal dincler de, Mısır'daki gibi temizlenecektir. Bunlar maşalıklarını yapmışlardır, görevleri bitmiştir. ABD bunlarla bir yere varılamayacağını anladı sonunda. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da yeni arayışlar peşinde.