İsmail Bilen'in 31. ölüm yıldönümü

61 yıl TKP militanı, 10 yıl TKP Genel Sekreteri olarak faaliyet gösteren komünist siyasetçi İsmail Bilen, 31 yıl önce bugün Doğu Berlin'de yaşamını yitirmişti.

 

(İleri - Haber Merkezi) Türkiye Komünist Partisi'nin 1973-1983 yılları arasında genel sekreterliğini üstlenen komünist siyasetçi İsmail Bilen 18 Kazım 1983'te Doğu Berlin'de hayata gözlerini yummuştu.

Parti içinde Laz İsmail, Marat, İsmail Marat, Savaş Üstüngel gibi isimlerle de tanınan Bilen 1902'de Rize'de doğdu. Doğduğu köyde tamamladığı rüşdiye eğitiminin ardından, ailesi ile göç ettiği İstanbul'da motor makinistliği yaptı ve İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edildiği 1918-1922 yıllarında çeşitli eylemlere katıldı. 1922’de yasa dışı Türkiye Komünist Partisi'ne girdi; ardından parti tarafından eğitim görmesi için Sovyetler Birliği’ne gönderildi. 3 yıl boyunca Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi KUTV’da eğitim gördü.

1926 yılında Viyana’da yapılan konferansta alınan KUTV’daki öğrencilerin parti örgütlerinin güçlendirilmesi için yurda dönme kararıyla Adana il sekreteri olarak Türkiye’ye döndü. Adana'da işçiler arasında örgütlenme faaliyetlerinde bulundu. 1927 Adana Demiryolu Grevi'ne önderlik edenler arasında yer aldı. 1927 Tevkifatında merkez komite üyelerinin çoğunun tutuklanmasından sonra Şefik Hüsnü’nün onayı ve Komintern’in aday göstermesiyle yeni Merkez Komite'ye alındı. 1928 Ağustos'unda yurda Nazım Hikmet ile birlikte pasaportsuz girmeye çalışırken yakalanarak Hopa Cezaevi'ne gönderildi. 1929 başında salıverilse de Nisan ayında yeniden tutuklandı. İzmir’de yargılandı ve 1933'e kadar Diyarbakır Cezaevinde tutuklu kaldı. Cumhuriyetin 10. yılı için çıkartılan af yasası ile serbest kaldıktan sonra Moskova’ya gitti ve yaşamının sonuna dek bir daha ülkesine dönmedi.

ATILIM DÖNEMİ
1934 TKP Merkez Komite Plenumunda örgüt sekreterliğine getirildi. Komintern’de çeşitli görevler üstlenen Bilen,   1973'te MK genel sekreterliğine getirildi. Bilen'in genel sekreterliği dönemi, TKP’nin o güne kadarki tarihindeki en kitlesel ve yoğun siyasi faaliyet yürüttüğü bir süreç oldu ve   Atılım Dönemi olarak adlandırıldı. Parti bu dönemde bütün enerjisini DİSK, İlerici Gençler Derneği (İGD) ve İlerici Kadınlar Derneğine (İKD) aktardı. İsmail Bilen 1983'teki 5. parti kongresi ile genel sekreterlik görevinden ayrıldı ve sembolik bir işlevi olan parti genel başkanlığı görevini üstlendi. Bu kongreden birkaç gün sonra 18 Kasım 1983’te Berlin’de öldü.

YURTSEVER: BİLEN ATILIM'IN BAŞ MİMARIDIR

İsmail Bilen hakkında görüşlerine başvurduğumuz Haluk Yurtsever şu değerlendirmede bulundu:

"1973 Atılımı" TKP'nin uzun likidasyon yıllarından sonra yeniden kurulmasıdır. 1973 atılımıyla TKP, tarihinde ilk kez Türkiye toprağında işçi sınıfı, emekçiler, gençlik ve aydınlara dayanan bir parti oldu.İsmail Bilen, hiç tartışmasız, "Atılım"ın baş mimarıdır. Etkisiz bir yurtdışı temsilciliği durumundaki TKP'yi yeniden ayağa kaldırmadaki rolü yadsınamaz. Atılım ve açılım cüretkardır. Çevresinde ciddi bir kadro birikimi yoktur. Türkiye’de hiçbir ciddi örgütlenme yoktur. Sovyetler Birliği’nden bu işe yarım bir onay vardır. Bu koşullarda TKP'yi yeniden var etmek tarihsel bakımdan önemli bir olaydır. Bence, uzun vadede İsmail Bilen böyle bilinip, böyle anılacaktır. Atılım'ın ve Bilen'in, zaaflarını, kusurlarını da ortaya koyan, daha doyurucu bir değerlendirmeye ilgi duyanlara ise "Türkiye Solu 1960-1980 Yükseliş ve Düşüş" kitabımı öneririm.