Aramızdan ayrılışının 82. yılında
Bir portre: Clara Zetkin
Rasim Öztaş

“Kadının özgürlüğü, tüm insanlığın özgürlüğü gibi, yalnızca emeğin sermayenin boyunduruğundan kurtulmasıyla gerçekleşecektir.”


“Yaşamın olduğu her yerde savaşmak istiyorum” – Clara Zetkin

8 Mart 1857 yılında Amerika’nın New York kentinde 40 bin dokuma işçisi kadın daha iyi çalışma koşulları istemiyle greve başladılar. Grevin ardından polisler işçilere saldırdı ve greve gidenleri fabrikanın içine kilitledi. İşçilerle polis arasında yaşanan çatışmalarda çıkan yangında fabrikanın girişine kurulan barikatı aşamayan kadın işçilerden 129’u yanarak can verdi.

New York’ta yaşanan katliamdan dört ay sonra 5 Temmuz 1857’de Almanya’nın Saksonya eyaletinde Clara Zetkin dünyaya geldi.

Clara Zetkin 17 yaşında Almanya’daki kadın ve işçi hareketlerinin içinde yer almaya başladı. Alman Sosyalist İşçi Partisi’ne katılan Clara Zetkin, Bismarck’ın sosyalist çalışmaları yasaklamasından sonra Zürih ve Paris’te sürgün hayatı yaşamaya başladı.


Clara Zetkin ve Rosa Luxemburg

Yasaklar, sürgünler Clara Zetkin’i mücadelesinden geri döndüremedi. Sonraki yıllarda Almanya’da Rosa Luxemburg’la birlikte sadece kadın hareketinin değil, sosyalist hareketin de önder kadrolarından biri oldu. Almanya’daki Sosyal Demokrat Parti’nin kadınların yaşadığı sorunları anlatmak ve kadın mücadelesini geliştirmek için çıkarttığı “Die Gleichheit” gazetesinin editörlüğünü yaptı.

Clara Zetkin, doğumundan dört ay önce New York’ta kadınların yakılarak katledilmesini unutmadı. 26-27 Ağustos 1910 tarihinde Kopenhag’da yapılan I. Enternasyonal’in Uluslararası Kadınlar Konferansı’na Alman Sosyal Demokrat Partisi delegesi olarak katılan Clara Zetkin, verdiği önerge ile 8 Mart’ın Dünya Kadınlar Günü olarak kutlanmasını istedi. Konferansta Clara Zetkin’in önergesi oy birliği ile kabul gördü ve 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilân edildi.

İlk yıllarda Dünya Kadınlar Günü bahar aylarında kutlansa da belli bir günü yoktu. 1921 yılında Moskova’da gerçekleştirilen III. Enternasyonal’e bağlı III. Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda Dünya Kadınlar Günü’nün adı Dünya Emekçi Kadınlar Günü olalarak değiştirildi ve bu günün her yıl 8 Mart’ta kutlanmasına karar verildi.

Clara Zetkin I. Paylaşım Savaşı’nda Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht’le birlikte Alman Sosyal Demokrat Partisi’nin savaş politikalarını eleştirerek, savaş döneminde grev yapılamayacağı, savaşın ve hükümetin eleştirilemeyeceği politikalarına karşı tavır aldı.

1919’da kurulan Alman Komünist Partisi kurucuları arasında yer aldı. 1920-33 yılları arasında partiyi Alman Parlamentosu Reichstag’da temsil ederken aynı zamanda Komünist Parti‘nin 1924’ten sonra merkez ofisi üyeliği, 1927 yılından sonra merkez komite üyeliği görevlerinde bulundu.

1933 yılında komplo sonucu Reichstag’ın yakılmasının ardından Sovyetler Birliği’ne gitmek zorunda kaldı. Son günlerini burada geçiren Clara Zetkin 20 Haziran 1933 yılında yaşamını kaybetti.

Dünya devrimci hareketinin gelişmesinde, özellikle de kadın hareketinin bugünlere gelmesinde önemli katkıları ve emeği olan Clara Zetkin’in yarattığı değerler bugün de 8 Mart’larda, kadının özgürleşmesi mücadelesinde, barikatlarda, işçi direnişlerinde yaşamaya devam ediyor.

“Kadının özgürlüğü, tüm insanlığın özgürlüğü gibi, yalnızca emeğin sermayenin boyunduruğundan kurtulmasıyla gerçekleşecektir.” – Clara Zetkin

gezite

Clara Zetkin ve   Rosa Luxemburg ile ilgili bir yazı okusam aklıma hep Behice boran gelir. Behice Boran da bizim Clara'mız, bizim Rosa'mız!