Kadın çocuk ve aile
Kadına Emek Sömürüsü
Kadınlar emek sömürüsünün en büyük mağduru durumunda. Daha ucuza, kayıt dışı ve sosyal haklardan mahrum olarak istihdam edilen kadın, pek çok işyerinde dezavantajlı işleri de üstlenmek durumunda kalıyor. Ücretsiz aile işçilerinin büyük bölümü de kadınlar. TÜİKin verilerine göre 2 milyon 65 bin kadın ücretsiz aile işçisi olarak maaş almadan, gelir elde etmeden çalışıyor.
Emek sömürüsünün en büyük mağduru kadınlar
Kadına Karşı Emek Sömürüsü
Hükümet her fırsatta kadınlara yönelik pozitif ayrımcılık uygulandığını iddia etse de devletin resmi verileri bunu doğrulamıyor. Kadına karşı negatif yaklaşım, istihdam piyasasında kendini çok daha fazla hissettiriyor. Emeği sömürülen kadın, daha ucuza ve sosyal güvenceden yoksun çalıştırılıyor. Kadın istihdamını teşvik için çeşitli düzenlemeler iddiasındaki hükümet, uzun yıllardır devam eden bu tablo karşısında sessiz.
İş hayatında kadına yönelik emek sömürüsü, erkeklere göre çok daha yüksek düzeyde. Hem devletin resmi verileri hemde yapılan araştırmalar, kadının emeğine dönük sömürüyü açık şekilde ortaya koyuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre kayıt dışı istihdam olarak ifade edilen sigortasız çalıştırılma, kadınlarda erkeklere göre çok daha yüksek. TÜİKin en son açıkladığı Aralık 2014 İşgücü İstatistiklerine göre erkeklerde yüzde 27,9 olan kayıt dışı istihdam, kadınlarda yüzde 45,8 çıkıyor. Yani neredeyse iki katı
Hükümet kadın istihdamını artırmaya yönelik adım atarken temel sorunların başında çalışma şartları geliyor. Uzmanlar, kadın istihdamını artırmanın yanı sıra çalışma şartlarının iyileştirilmesinin önemine dikkat çekiyor. Bu yönde adım atılmaması durumunda iş hayatında kadının emek sömürüsü, pek çok sosyal soruna yol açabilir uyarısı yapılıyor.
Yapılan araştırmalar, kadınların daha ucuza çalıştırıldığına ortaya koyuyor. Özellikle iş bulmanın güç olduğu Anadolu illerinde ve kırsal kesimde, kadınlar asgari ücretin çok altında, 500-600 liraya 8-10 saat çalıştırılıyor. Bu ayrımcılık, ekonomik nedenlerden dolayı çalışmak zorunda olan kadınlar için daha da ağırlaşıyor. İş seçeneği bir hayli az olan kadına, düşük ücret dayatılıyor.
Devletin resmi verilerinin yanı sıra yapılan araştırmalar da kadın emeğine yönelik sömürüyü gösteriyor. Kayıt dışılık ile ilgili son araştırma, sekreteryasını TOBB ETÜ Sosyal Politikalar Uygulama ve Araştırma Merkezinin (SPM) yürüttüğü Sosyal Politikalar Platformu üyelerinden Prof. Dr. Cem Başleventten geldi. Kayıt Dışı İstihdama Dair Yanıtlanmayı Bekleyen Bazı Sorular başlıklı çalışmada kadın istihdamının yaklaşık üçte birine karşılık gelen tarım sektöründe kadınlar arasında kayıt dışılık oranının yüzde 95 olduğu görülüyor. Araştırma evlenen kadınların kayıt dışı çalışmaya kolay razı olduklarını da ortaya koydu. Bunun geri planındaki en önemli sebep ise dolaylı kayıtlılık. Evlendiğinde eşinden dolayı sağlık hizmetlerinden yararlanabilen kadın, kayıt dışı çalışmaya daha kolay gönüllü oluyor. Evli kadınlarda kayıt dışı çalışma oranı, ciddi miktarda yükseliyor.
Çalışmaya göre medeni durumu dikkate alındığında evli kadınlarda kayıt dışı çalışma oranı yüzde 29,7. Buna karşın evli erkeklerde bu oran yüzde 21. Boşanmış kadınlarda kayıt dışılık yüzde 30,5 iken bu oran aynı gruptaki erkeklerde yüzde 25,4. Araştırmaya göre dul kategorisindeki yer alan kişilerden kadınlarda yüzde 58 olan kaşıt dışılık erkeklerde yüzde 45. Bu oranlar, kadınlarda kayıt dışılığın genel olarak daha yüksek olduğunu gösteriyor. Araştırmada, sosyal güvenlik primlerinin çok yüksek olması, kayıtlı çalışanların sosyal yardımlardan yararlanamaması ve kayıtlı çalışmanın bazı durumlarda emekli maaşını azaltıyor olması kayıt dışı çalışmayı teşvik eden faktörler olarak görülüyor.
KADIN ÜCRETSİZ AİLE İŞÇİSİ
Türkiyede resmi verilerde çalışıyor olarak görülen kadınların önemli bir bölümü tarım sektöründe istihdam ediliyor. Tarımda çalışanların ücretsiz aile işçisi olarak istihdam dikkate alındığında, kadın aslında çalışıyor ama maaş alamıyor. TÜİKin bu yöndeki verileri de çok çarpıcı bir tablo ortaya koyuyor. Aralık verilerine göre ücretsiz aile işçisi oranı erkeklerde yüzde 4,4 iken kadınlarda yüzde 27,1. Bir başka ifade ile 2 milyon 65 bin kadın ücretsiz aile işçisi olarak maaş almadan, gelir elde etmeden çalışıyor. Bu kişilerin önemli bir bölümü tarımda istihdam edilenlerden oluşuyor.
İsa Yazar
Gazeteci Yazar