bu konuda kabaca 3 farklı tavır var.

1- teizm, deizm vb. yani tanrı vardır, inanıyorum.

2- ateizm. yani tanrı yoktur, inanmıyorum.

3- agnostisizm. yani tanrı var mı, yok mu, bilinemez.

bu tavırlardan en mantıksız olanı ateizmdir. oysa sol kesimde en çok benimseneni ve en radikal tavır olarak bilineni budur.

neden mantıksız? çünki bir şeyin olmadığını iddia etmek bilime en aykırı tavırdır. iddia sahibine sorarlar, "nereden biliyorsun olmadığını?" diye.

agnostisizm, ateizme göre çok daha bilimsel ve çok daha radikal bir tavır. oysa bizim bilim fakiri ülkemizde ateizmin daha çekimser hâli gibi algılanagelmiştir.

bizde ateizmin radikal bir tavır gibi algılanmasının sebebi, bizde dinin bir dogmalar ve hurafeler yığını olarak topluma ve insan hayatına baskıcı bir karakterle sunulmasına karşı oluşan tepkidir. o baskıya ve o "%99 müslüman" olan çoğunluğa karşı başı dik, alnı açık bir cesaretle "ben inanmıyorum"un adı "ben ateistim" olmuştur.

her düşünen ve sorgulayan insan bir süre ateist olmuştur. çünki kendi fikir devrimini eni sonu yaşamıştır.

neden ateizmin teizm ve agnostisizm içinde en mantıksız yaklaşım olduğunu açıklamaya devam edelim. teizm ve deizm, bir yaratıcıya inanmayı seçmeyi ifade eder. bu inancın kaynağı farklı etkenler olabilir. akıl yürütme sonucu ulaşılmış olabileceği gibi, bireysel iç deneyimler sonucu ulaşılmış bir inanç da olabilir.

agnostisizm ise felsefî derinliği olan bir yaklaşım. bu hâliyle tek tanrılı dinlerin tanrısının bilinemeyeceğini söylüyor.

bizde felsefe olmadığı için, tanrı konusuna yaklaşımla din olgusuna yaklaşım da birbirine karıştırılıyor. ikisi farklı. dinler, toplumların o dönemki ve günümüze kadar olan değişimleriyle harmanlanan ve değişip dönüşen kurumları. günümüze kadar gelen hâli ile ilk çıktığı zamanki hâli çok farklı olabilir.

bizde, bizim solda ve bizim materyalist camiada olgulara, benimsenen görüşü destekleme amaçlı yaklaşıldığı için, görüşle ters düşen olgular ya reddedilir, veya en hafifinden, görmezden gelinir.

benimsenen görüşlerle çelişen olgulardan söz edenler bile zayıflıkla itham edilir, edilmese bile o gözle yaklaşılır.

misal, ruh kavramı da bizde ele alınmaz. reenkarnasyon, astral seyahat gibi konular büyücülere, falcılara, modern zaman astrologlarına bırakılmıştır. oysa eski sscb'de parapsikoloji çok ciddiye alınırdı ve bu konuda ciddi araştırmalar yapılırdı. sadece araştırma da değil, parapsikolojiden çeşitli sorunları çözmede yararlanılırdı da.

dikkat ederseniz, tanrı var mı, yok mu, bu konuda bir söz söylemedim. şimdiye kadar dediklerimden bu konuda bir hüküm çıkmaz. ama bizde öyle bir hüküm çıkaracaklar da çok olur.

Neden mistisizm?

Çünkü insan doğarken sevgi, adalet ve birlik duygusuyla birlikte doğar.
Ve kendini tam tersi bir dünyada bulur: Sevgisizlik, adaletsizlik, ayrılık dünyasında.

İçimizden bir grup, çoğunluğun haklı olduğuna karar verir, iç dünyasını iç dünyasına gömer, çoğunluğa katılır.
Sevgisiz, adaletsiz, ayrı olduğundan değil... bunlara karşı kendini savunmak, bunlardan zarar görmemek adına.

Bunlardan bir grup, o çoğunluk olduğunu farkeder. Sevgisizliğe, adeletsizliğe, ayrlığa karşın kendini savunurken, onların kendisi haline geldiğini, onlar olduğunu. Hem kendisiyle hem çoğunlukla mücadeleye girer. Kendini arayış, işte bu meydan okumayla başlar. Kendini henüz bulmadığından, meydan okuduğunun kendisi olduğunu bilmez de, başkalarına, çoğunluğa, topluma meydan okuduğunu sanır. Hep kızgındır, hep eleştirir, yargılar, yerden yere vurur. Çünkü neyi iste-me-diğini artık bilmektedir... sevgisizlik, adaletsizlik, ayrılık.

Bunlardan bir grup sorar: Peki istediğim ne? Doğarken birlikte doğduğum, başlangıçtan itibaren benimle olan sevgi, adalet, birlik duygusu ne? Hayata nasıl geçer? Sevgisizlik, adaletsizlik, ayrılık dünyasında, tam tersi bir duruşta nasıl var olabilirim?

50.000 yıl önce atalar, bu soruları sordular.
50.000 yıldır her kuşak soruyor.
50.000 yıl sonra biz de aynı seçenekleri sorguluyoruz:
- Negativiteye teslim olarak negativite olmak
- Negativiteye negativite ile meydan okuyarak negativite olmak
- Veya sadece "olan"ı olmak... sevgi, adalet, birlik.

Üçüncü şıkka yönelenler, bilgi için etrafa bakındıklarında 3 kaynak görürler:

- Çocuk masalları. Çocuklar, negativiteyle henüz yüzleşmediklerinden, halen oldukları haldedirler. O yüzden onlara yazılan kitaplar, "olan"ı "çocuk" maskesi altından betimler.

- Şiir: Şiir içdünyaya, özlemlere hitap eden, gerçeklikten kopuk, hayatı bağlamayan duygusal söz dizileri olarak tasavvur edilir. Böylece şiir, "olan"dan bahsedebildiği kısmi bir saha elde etmiştir.

- Din/mistisizm: "Olan"dan sınırsızca bahsetme özgürlüğüne sahip tek saha. Bilim ve felsefenin tersine, gözlemlenebilir, ölçülebilir ve tekrarlanabilir kanıtlar sunmak zorunda değil. Savın kendisi, Tanrı, cennet, melek gibi kanıtsızlıklar üzerinden başlar. Kanıt mecburiyeti kalkınca, din/mistisizm "olan" hakkında sınırsızca konuşur. 50.000 yıldır sorulan tüm sorular için yapılan tüm gözlemlerden, ölçümlerden, tekrarlardan elde edilen, biriktirilen tüm cevapları verir. Deneyimlemeden gelen bu bilgilere dayanarak, insan algı ve davranışlarını değiştirebilir ve değiştirir, "olan"a uyumlar, "olan"ı serbest bırakır.

Önceki kuşaklarda sevgi, adalet ve birliğe "teslim olmuş" bireylere işaret eder, onları bir seçenek olarak sunar. Onların sesleri kalbimizde yankı bulduğunda, kendi kalbimizi duymaya başlarız. Duydukça kendi sevgi, adalet ve birlik duygumuzu tanımaya, güvenmeye ve rehber edinmeye başlarız. Gönül kapıları açılır, orada bulduğumuz hazineler, tersine dünyada uğrayacağımız kayıpları ödemeye de yeter, daha güzele olan sonsuz yolculuğu finanse etmeye de.

Din/mistisizm işte bu sebeple bir çekim merkezi olarak kalmaya devam ediyor.
Bilim/teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, öyle kalmaya da devam edecek.
Çünkü içdünyasındaki gerçekliği sezmeye başlayanlara rehberlik edebilecek başka birşey icat edilmedi.
İnsanlara "sevgi, adalet ve birliğe inanın, çünkü onlar sizsiniz" diyebilecek başka birşey yok.