Proletarya, Sosyalizm ve Komünizm kavramsal olarak nedir?
Proletarya işçi sınıfı anlamına gelmekte ve öyle kullanılmaktadır. "Sosyalizm", " Komünizm", "Bilimsel Sosyalizm" ve "Yeni Toplum" kavramları ise K.Marks tarafından kullanıldığı biçimiyle Marksizm'in öngördüğü sınıfsız toplum anlamına gelmekle birlikte, bu sınıfsız toplumu hedefleyen sürecin özelliğinden ötürü pratikte çoğu kez farklı anlamlarda kullanılabilmektedir. Marks'a göre burjuva devletinin ele geçirilmesiyle birlikte bir geçiş dönemi başlar ve bu dönem içinde çeşitli politik, ekonomik ve kültürel değişiklikler gerçekleştirilerek Komünist Toplum'a ulaşılır. Marks bu evreleri, Komünizm'in (Sosyalizm, Bilimsel Sosyalizm, Yeni Toplum) alt ve üst evreleri olarak tanımlar. Bu tanımlamaya göre Komünizm'in alt evresine Sosyalizm, sınıfsız toplum düzeyine ise ( üst evre) Komünizm adı verilir. Yani Komünizm ve Sosyalizm kavramları hem bu iki evrenin bütününü anlatmak için kullanılmakla birlikte, pratikteki kullanım biçimi çoğunlukla ilk evre Sosyalizm (Sosyalist Toplum), ikinci evre ise Komünizm (Komünist Toplum) şeklindedir.Bu kapsam içinde proletarya diktatörlüğü Komünist Toplum'un ilk evresi olan Sosyalizmin siyasal biçiminin adıdır. Bir başka deyişle proletarya diktatörlüğü Sosyalizm'den Komünizm'e geçiş sürecindeki devlet yapılanmasının adıdır. Sürecin işlemesine, iç ve dış koşullara bağlı olarak giderek sönümlenir. Marksist kuram bu sönümlenmenin Komünist Toplum aşamasında proletaryanın sınıfsal varlığı ve niteliğiyle birlikte ortadan kalkacağını söyler.
Bu yazı yazıyazforum'da yer almış eski bir yorum. Biraz daha somutlaştırılacaksa Proletarya'nın Marksist kavramlaştırmada ve dar anlamda sanayi işçisi anlamına geldiğini, geniş anlamıyla da yaşamlarını sürdürmek için iş (emek ) güçlerini satmak zorunda olanlar olarak tanımlanabilir.
Sosyalizm ve komünizm kavramları ise Marks tarafından eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Hem siyasal devrimden sonraki süreçleri ifade etmede kullanılmakta ve hem de işçi sınıfı ideolojisi anlamına gelmektedir.
Üstteki yazıda bir anlam kayması var. Marks Alman İdeolosinde bir geçiş sürecinden sözeder. Komünist toplumu da iki ayrı evre olarak ele alır. Ama sınıfsız toplum olarak nitelediği komünizmin birinci evresine sosyalizm demez. Sosyalizmi hep komünizmle eş anlamlı kullanmıştır. Lenin'in "Devlet ve Devrim"deki çözümlemeleri "burjuva hak" nedeniyle birinci evrenin devletli olduğu yönündedir. Sonrasında bu yorum siyasal devrimden sonraki sürecin sınıflı ve devletli ( sosyalizm), sınıfsız ve devletsiz ( komünizm) olarak kategorileşmesine yol açmıştır. Bu kategorileştirmeyle sosyalizm siyasal devrimden sonraki geçiş sürecinin adıdır, komünizm ise devletsiz, sınıfsız formasyonun ifadesidir ve yaygın kullanılış biçimi de budur. Burada ve bu tanımlamayla sosyalizmin ulusal ölçekteki toplumsal biçimlenme ( geçiş süreci) olduğu anlaşılmaktadır. Komünizm ise yine bu tanımlamayla evrensel ( enternasyonalist) bir formasyondur. Burada önemli olan bu iki kategorinin de birbirinden soyutlanamayacağının bilinmesidir. Ne komünizm yadsınarak ulusal ölçekteki bir sosyalizm anlayışı bu bağlam içinde ( ML temelinde) savunulabilir ve ne de ulusal ölçek üzerinden atlanarak enternasyonal düzeyde bir sınıfsızlık savunulabilir.
Bu tür ayrımlar sosyalist-komünist ideolojiye aykırılık içerir.